อำเภอเมืองมหาสารคาม ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2443 หลังจากที่ตั้งเมือง (จังหวัด) มหาสารคามแล้ว 36 ปี ระยะเริ่มแรกมีลักษณะเป็นอำเภอแฝด คือด้านตะวันออก เรียกว่า อำเภออุทัยสารคาม ด้านตะวันตก เรียกว่า อำเภอประจิมสารคาม
อำเภอเมืองมหาสารคาม พื้นที่ทั้งหมด 556.7 ตร.กม. (214.9 ตร.ไมล์) เป็นอำเภอที่มีประชากรมากที่สุดและที่มีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับ 4 ของจังหวัด รองจาก อำเภอโกสุมพิสัย อำเภอบรบือ และอำเภอวาปีปทุม เป็นอำเภอศูนย์กลางทางการปกครอง การคมนาคม การศึกษา การแพทย์ อุตสาหกรรม และเศรษฐกิจของจังหวัดมหาสารคาม
มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอโกสุมพิสัยและอำเภอกันทรวิชัย
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอฆ้องชัย (จังหวัดกาฬสินธุ์) อำเภอจังหาร อำเภอเมืองร้อยเอ็ด อำเภอศรีสมเด็จ (จังหวัดร้อยเอ็ด) และอำเภอแกดำ
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอวาปีปทุมและอำเภอบรบือ
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบรบือและอำเภอโกสุมพิสัย
อำเภอเมืองมหาสารคาม แบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 14 ตำบล 185 หมู่บ้าน 31 หมู่บ้าน
| 1. | ตลาด | (Talat) | 31 ชุมชน | |||||||
| 2. | เขวา | (Khwao) | 24 หมู่บ้าน | |||||||
| 3. | ท่าตูม | (Tha Tum) | 10 หมู่บ้าน | |||||||
| 4. | แวงน่าง | (Waeng Nang) | 17 หมู่บ้าน | |||||||
| 5. | โคกก่อ | (Khok Ko) | 16 หมู่บ้าน | |||||||
| 6. | ดอนหว่าน | (Don Wan) | 9 หมู่บ้าน | |||||||
| 7. | เกิ้ง | (Koeng) | 14 หมู่บ้าน | |||||||
| 8. | แก่งเลิงจาน | (Kaeng Loeng Chan) | 17 หมู่บ้าน | |||||||
| 9. | ท่าสองคอน | (Tha Song Khon) | 23 หมู่บ้าน | |||||||
| 10. | ลาดพัฒนา | (Lat Phatthana) | 19 หมู่บ้าน | |||||||
| 11. | หนองปลิง | (Nong Pling) | 8 หมู่บ้าน | |||||||
| 12. | ห้วยแอ่ง | (Huai Aeng) | 10 หมู่บ้าน | |||||||
| 13. | หนองโน | (Nong No) | 8 หมู่บ้าน | |||||||
| 14. | บัวค้อ | (Bua Kho) | 10 หมู่บ้าน |
